Guantánamo Dagboek – Mohamedou Ould Slahi & Larry Siems
Een ongekende internationale gebeurtenis: de publicatie van het eerste en enige dagboek dat is geschreven door een gevangene die nog steeds vastzit in Guantánamo.
Sinds 2002 zit Mohamedou Ould Slahi in Guantánamo Bay op Cuba. In al die jaren is hij nooit van een misdaad beschuldigd door de Verenigde Staten. Een federale rechter heeft zijn vrijlating geëist, maar de Amerikaanse regering vecht dat bevel aan en het ziet er niet naar uit dat ze van plan zijn hem vrij te laten.
Na drie jaar gevangenschap begon Slahi een dagboek, waarin hij zijn leven beschrijft voor hij in Amerikaanse hechtenis verdween en zijn dagelijkse leven als gevangene. Zijn dagboek is niet alleen een indringend verslag van een juridische dwaling, maar vooral een persoonlijk verhaal – beangstigend, soms zelfs geestig en verrassend grootmoedig.
Nu verschijnt voor het eerst Het Guantánamo dagboek, een document van grote historische waarde.
Als Slahi zich met de beste bedoelingen vrijwillig meld bij de politie omdat dat gevraagd is kan hij nooit verwachten dat hij zijn eigen lot tekent. Wanneer Slahi ij de politie aankomt wordt hij meteen verhoord en daarna weggevoerd naar Allah weet waar.
Slahi’ familie is voorgelogen over waar Slahi zich bevond na zijn zoveelste verhoring.
Ze betalen geld aan de plaatselijke gevangenis omdat gezegd werd dat hij daar was en veilig zat, maar dat geld werd in de zakken van de bewakers gestopt omdat Slahi daar helemaal niet meer was. Ondertussen zat Slahi namelijk al de hele tijd in Guantánamo prison.
Slahi word vastgehouden omdat hij deel uitgemaakt zou hebben van het millennium complot, maar ondertussen willen ze hem ook beschuldigen van het rekruteren van mensen en meewerken aan de elf september aanval in de VS. Bijzonder zijn de beschuldiging helemaal omdat hij nergens aan gelinkt kan worden en zijn naam helemaal NIET word genoemd in de verklaring van een van de hoofdverdachte, Ressam, die rond de honderdvijftig namen noemt. Zo lijken alle beschuldigingen te berusten op het moedwillig vast willen zetten en houden van Slahi. Wat vooral in Slahi’s nadeel werkt is zijn vroegere betrokkenheid bij Al Qaida, waar hij trainingen heeft gelopen, en zijn contact nu met sommige van hen, ook al kan er niets bewezen worden in de zin van betrokkenheid of hulp bij welke aanslagen dan ook.
Door de vele gecensureerde stukken zijn sommige dingen erg onduidelijk maar feit wil dat er natuurlijk meerdere onderzoeken gedaan zijn en daardoor meerdere dingen bekend zijn. Deze bevindingen worden uitgelicht in de voetteksten die met getallen zijn aangegeven in de normale tekst, daarmee worden eventuele aanvulling van de gecensureerde stukken verduidelijkt.
Martelingen en vernederingen zijn aan de orde van de dag om Slahi aan het praten te krijgen, om hem dingen te laten bekennen die hij niet gedaan heeft of waar hij zelfs geen weet van heeft.
Hoe meer mishandelingen hij ondergaat, des te minder gaat hij voelen. Hij sluit zijn geest af van alle pijnlijke mishandelingen en verteld ze blijkbaar niet wat ze willen horen want het gaat van kwaad tot erger. De mishandelingen en vernederingen worden steeds fantasierijker en meedogenlozer. De dingen die hij schrijft gaan (hopelijk) ieders fantasie te boven en zijn onbegrijpelijk en walgelijk.
Erg lastig te lezen omdat er erg veel gecensureerd is, je moet erg je best doen om daar doorheen te kunnen lezen. Er wordt, vooral in het begin, vrij klinisch geschreven. Vooral feiten en gedachten van een mensenrechtenactivist, en dat is boeiend maar ook erg vermoeiend omdat je die ’taal’ niet goed kent. Wat ik in het begin lastig vond is dat Slahi vaak verschillende benamingen heeft. Hij wordt Salahi (een speling met zijn achternaam), Slahi of MOS genoemd en zolang je dat niet door hebt is het verwarrend lezen.
Wat ik altijd erg lastig vind aan dit soort boeken is dat je niet weet wat er nu echt waar is en wat een onterechte aanname is. Als je dit boek leest en puur kijkt naar wat er geschreven wordt en gezegd is, is Slahi onschuldig en is het schandalig dat hij al zolang vast zit. Maar waarom zouden landen, overheden en leiders iemand jaren lang vast zetten, en überhaupt kúnnen houden, zonder bewijs? Dat is het eerste vraagstuk dat ik altijd bedenkt na zo’n verhaal te hebben gelezen.
Slahi is bij tijden in zijn verslag erg grappig en onbevreesd. Soms daagt hij zijn ondervragers uit door een fel antwoord te geven dat op dat moment erg ongepast lijkt of is, maar waar je wel even om moet lachen door het lef dat Slahi hiermee toont. Aan het eind van Slahi’s verslag lijkt er meer rust en respect te zijn gekomen in zijn gevangenisleven. Hij krijgt meer privileges en de bewakers voeren normale gesprekken met Slahi. Je merkt aan zijn schrijven dat hij zich rustiger en veiliger voelt, voor zover dat kan in een gevangenis als Guantánamo.
Een erg boeiend, onthutsend, wreed maar vooral ook, vanuit Slahi’s oogpunt, eerlijk onverholen verslag over de wanpraktijken tegenover gevangenen.
Uitgeverij: Boekerij
ISBN: 9789022572009
379 Pagina’s
Prijs: € 19,95
