Interview Rob van Spanje
Schrijver Rob van Spanje is een bezige bij. Al eerder schreef hij het ervaringsboek Van werkloos tot depressief. Dat Rob ook over de nodige humor beschikt werd duidelijk toen zijn tweede boek Vis op vrijdag uit kwam. Want hoewel Rob met de nodige tegenslag te maken heeft gehad in zijn leven, is hij dat duidelijk niet verloren. Een columnbundel met een glimlach zogezegd. Maar wie gaat er schuil achter deze goedlachse columnist? Tijd om Rob een paar vragen te stellen.
Wie is Rob van Spanje, de schrijver achter Vis op vrijdag?
Ik ben geboren (1952) in Hulsberg, Zuid-Limburg. Daar woon ik nog steeds.
Gelukkig getrouwd; kijk maar hoe je dat lezen wilt. Vader van twee volwassen zoons, 23 en 21 jaar; zij wonen nog thuis.
Ik ben een gevoelsmens maar ook een dromer. Als realist kijk ik heel rationeel naar de wereld om mij heen; relativerend en genuanceerd. Zo schrijf ik ook. Uiterlijkheden interesseren mij niet. Spelen met taal vind ik heerlijk. Humor is voor mij een laxeermiddel. Van nature ben ik een ras-optimist: ik ga uit van het goede in ieder mens. O ja, ik ben ook nog chronisch depressief.
Nietsdoen, wat mijmeren en slapen vind ik de meest zinvolle bezigheden, zeker als ik energie en inspiratie op wil doen.
Vis op vrijdag is niet je eerste boek. Eerder schreef je al Van werkloos tot depressief. Hoe ben je er toe gekomen om het te gaan schrijven?
Ik was ruim 25 jaar met veel enthousiasme en plezier werkzaam geweest op het gebied van P en O. Toen wilde ik wat anders en ik kon overstappen naar UWV als arbeidsdeskundige. Een verkeerde beroepskeuze: het werd een zware teleurstelling. Bij een reorganisatie stond ik eind 2003 op straat; voor het eerst in mijn leven werkloos. Ik was 51 en kwam niet meer aan de bak, wat ik ook probeerde. Na een lange ww-periode belandde ik in de ziektewet en uiteindelijk in de WIA. Diagnose: duurzaam chronisch depressief.
Ik heb in die jaren veel leergeld betaald en zag het vaak niet meer zitten: totaal gefrustreerd, mijn doel in het leven kwijt. In 2011 heb ik alle ervaringen en gevoelens van mij afgeschreven in dat boek. Een betere therapie heb ik nooit gehad.
Vis op vrijdag is al even uit nu, heb je er al reacties op ontvangen?
Jazeker. Vooral reacties van mensen die het fijn vinden dat ik over alles zo open schrijf. Heel gevarieerd. Meestal geplukt uit mijn eigen ervaringen en voor mensen herkenbaar.
Toen ik begon met het schrijven van columns voor BS was de rode draad: Wat heeft mij gemaakt tot wie en wat ik nu ben? Dat was voor mij een heerlijke uitdaging. Is het nog steeds.
Op mijn website www.robvanspanje.nl vind je trouwens een heel mooie recensie van het boek door Victor de la Vieter/Hebban. Daar ben ik trots op.
Waarom zou iedereen vis op vrijdag moeten lezen?
Haha. Ik kan mij niet één reden bedenken waarom mensen het níet zouden lezen.
Nou ja, het is een bonte verzameling columns: heel gevarieerd en voor mensen herkenbaar. Meestal serieus, maar altijd met een glimlach. Dat vinden lezers en de lezer heeft altijd gelijk. Zo wil ik ook blijven schrijven.
Hoewel je de nodige tegenslagen hebt gehad sta je nog altijd positief in het leven, hoe doe je dat?
Eigenlijk is het heel eenvoudig. Zoals ik al zei, heb ik het leergeld in het leven eerder al royaal betaald. Die prijs was hoog. Bovendien leef ik alleen nog maar in het nu. Het verleden is voorbij, de toekomst is niet eens begonnen. Erover blijven of gaan piekeren is volstrekt zinloos; dat heb ik afgeleerd. Dat scheelt al een flinke portie mentale ballast en maakt het leven meteen een stuk gemakkelijker.
Tot slot voel ik mij rijk omdat ik over veel beschik dat niet voor geld te koop is. Dat dank ik zeker ook aan mijn vrouw. Ook door haar sta ik nog altijd redelijk goed in het leven. Haar ben ik dan ook veel dank verschuldigd. Misschien is dat wel wat mensen onder “geluk” verstaan.
We hadden het al eerder over je eerste boek, Van werkloos tot depressief, kun je ons hier iets meer over vertellen?
Het is een autobiografie. Daarin vertel ik op een heel open manier over mijn (werkzame) leven en de jaren waarin ik werkloos word en uiteindelijk chronisch depressief. Wat doet dat met een mens. Zelf ben ik in die tijd behoorlijk veranderd; ik sta nu anders in het leven dan destijds. De dreunen van die ellendige periode galmen ook vandaag de dag nog altijd na voor ons hele gezin.
In het boek vertel ik veel over UWV, als werkgever en vooral als uitkeringsinstantie. Zwakjes uitgedrukt: dat zijn geen vleiende woorden. Ik uit forse kritiek op die bureaucratie waar je een nummer bent en blijft in plaats van een mens, hun “begeleiding” die een aanfluiting blijkt. Re-integratiebureaus die niet doen wat ze suggereren.
Als mijn psychische klachten de kop opsteken, volg ik diverse therapieën; die beschrijf ik. Ik beland in het medische circuit. Ik ga in therapie bij een psycholoog. Ik zit helemaal vast.
De subtitel van het boek is: “een zoektocht naar een nieuwe toekomst”.
Die nieuwe toekomst heb ik uiteindelijk op eigen kracht gevonden.
Je hebt nu Van werkloos tot depressief en de columnbundel Vis op vrijdag geschreven, is er nog een ander genre waar jij je als auteur ook wel eens aan zou willen wagen en waarom?
Als ik schrijf, wil ik er een stukje van mijzelf in kwijt. Dan kost het mij geen energie maar gééft dat energie. Ik heb geen ambities om bijvoorbeeld een roman, een thriller of SF te schrijven. Dat zou ik niet eens kunnen.
Het is goed zoals het nu is. Daar voel ik mij prettig bij.
Waar kies je voor als lezer zijnde, ga je dan ook voor een columnbundel of kies je dan juist voor iets uit een ander genre?
Het liefst lees ik boeken van autobiografische aard. Die vertellen tevens veel over de auteur zelf. Daarnaast boeken over maatschappelijk relevante thema’s. Wat dat betreft is voor mij Maria Genova een absolute topper. Van haar gaan wij nog veel horen.
Uiteraard lees ik ook columns: Youp van ’t Hek, Sylvia Witteman, Bert Wagendorp e.a.
Ben je naast het schrijven nog actief met andere bezigheden en kun je ons hierover iets vertellen?
Ik doe al een aantal jaren vrijwilligerswerk in het kader van de WMO: mensen die eenzaam zijn of zich eenzaam voelen via allerlei kleinschalige activiteiten weer geleidelijk aan betrekken bij het sociale leven. In contact brengen met gelijkgestemden, gezellig een kopje koffie, een wandelingetje, een bedrijfsbezoek, etc. Dankbaar om te doen. Binnenkort ga ik er een column aan wijden.
De Landelijke Depressievereniging heeft mij benaderd om in de regio als gespreksleider te gaan fungeren voor lotgenoten. Was eigenlijk al de bedoeling geweest voor dit jaar maar mijn langdurig verblijf in ziekhuis en revalidatiekliek heeft daar een streep door gehaald. Actiepunt voor 2016.
Tot slot, wat kunnen wij van jou in de toekomst nog meer verwachten, wellicht nog een boek?
Jawel, er komt zeker nog een volgend boek. Ik weet ook waarover maar ik zit nog in de fase van verkenning en gedachtevorming. Als ik de contouren duidelijk heb, gaat het schrijven doorgaans snel.
Een streefdatum noem ik niet maar dat gaat geen jaren duren.
Kijk voor meer informatie over Rob van Spanje en zijn werk op www.robvanspanje.nl
