Interview Juultje van den Nieuwenhof
Juultje van den Nieuwenhof is docente op het Christiaan Huygens College in Eindhoven, waar ze Nederlands en drama geeft. Een van haar grootste passies naast het schrijven van spannende verhalen is het maken van scripts voor theaterproducties met jongeren en het regisseren ervan. Vroeger wilde ze koorddanseres, schrijfster of filmregisseur worden. Door het winnen van de Crimezone/Pimento YA-thrillerschrijfwedstrijd is een van die jeugddromen werkelijkheid geworden. Inmiddels is haar debuut, Delete, een feit en haar tweede boek, Disconnect, is bijna een feit. Bezeten Boeken besloot deze auteur enkele prangende vragen te stellen.Ik heb je ooit al eens, in een eerder interview, mijn befaamde vraag gesteld hoe je jezelf zou omschrijven als je een vriend van jezelf was. Deze vraag bespaar ik je dit keer, maar zou jij jezelf wel aan de lezers voor willen stellen?
Natuurlijk! Ik ben Juultje van den Nieuwenhof, 33 jaar en ik woon en werk in Eindhoven. Ik ben een zeer gedreven en betrokken vmbo-docente Nederlands en drama en ook werk ik actief binnen de zorg van de school. Daarnaast schrijf ik scripts en co-regisseer ik grote theatervoorstellingen met jongeren. Theater maken is fantastisch. Met je passies bezig zijn is sowieso fantastisch.. En in 2012/2013 werd een kinderdroom die ik inmiddels al lang en breed naast me had neergelegd – schrijfster worden – werkelijkheid, ik kreeg namelijk een contract als young adult-auteur bij uitgeverij Moon (Dutch Media uitgevers) en mijn debuut Delete verscheen in februari 2013. Delete verliep succesvol en na de zomer komt mijn tweede boek Disconnect uit!
Delete is over het algemeen jubelend ontvangen door de lezers en pers. Wat voor gevoel gaf dat jou?
Haha, ik word er verlegen van als je het zo zegt..
Dat je debuut goed ontvangen wordt, is een heel mooi cadeau en een enorme bevestiging van wat je doet. Ik vond het belangrijk om boeken te schrijven die leuk, spannend en laagdrempelig zijn juist voor de ‘overgangsleeftijd’. Ik wilde iets creëren wat ook voor bovenbouwers van het vmbo goed en graag te lezen is; een moeilijk te bereiken doelgroep op leesgebied. Daar pas je dan ook bijvoorbeeld je taalgebruik op aan. Een over het algemeen lovend debuut zorgt wel voor meer spanning voor je tweede boek, moet ik zeggen! Je eerste is een ‘aankondiging’ en met je tweede moet je eigenlijk een visitekaartje afgeven waarmee je laat zien dat je een’ blijvertje’ bent. Zo zegt de uitgeverij het ook. Dus ik ben erg benieuwd naar de reacties op Disconnect dadelijk! Mijn proeflezers (volwassenen en jongeren) waren gelukkig razend enthousiast. En de uitgeverij levert puik werk in het nog beter en scherper maken.
Lijkt me evengoed dat zoiets best een druk geeft. Hoe ga je daar voor jezelf mee om?
Veel brainstormen, veel uitproberen, je karakters heel goed kennen, maar vooral je hart volgen en erin geloven dat wat je doet goed is. Ik vond het heel gek toen ik het auteurscontract bij Moon kreeg. Je boek is heel lang ‘van jezelf’ en ineens zeggen professionals dat je talent hebt. Dat duurt even voor dat echt tot je doordringt. En natuurlijk kom je ook kritiek tegen bij recensies, maar dat is deels leerzaam en deels gewoon en kwestie van smaken die verschillen. Je kunt het nooit voor iedereen goed doen, dus moet je achter je werk durven en blijven staan.
Hebben de mindere recensies jou geraakt of gaf het juist nog meer motivatie om door te gaan met schrijven?
Nou, gelukkig overheerste volop de positieve recensies en daar geniet je met volle teugen van. De mindere kan ik prima relativeren, soms zou je iemand wel net wat meer van je beweegredenen uit willen leggen, haha, maar soms staan er ook best dingen in waar je van kunt leren of zoals ik bij de vorige vraag zei, ik kan ook heel duidelijk bedenken dat smaken nou eenmaal ook verschillen. En het is een boek voor young adults, veel volwassenen gaven aan het ook erg graag te hebben gelezen, maar natuurlijk is het voor volwassenen met een ander referentiekader weer heel anders dan voor jongeren. Ik vind schrijven enorm leuk en het is mooi als je boeken gezien en gewaardeerd worden. Nooit reden om bij de pakken neer te zitten als je doet waar je van houdt en je merkt dat het mensen bereikt.
Je zei eerder dat je vooral de doelgroep wil bereiken, maar ik kan mij zo voorstellen dat je – wellicht onbewust – met je boek ook volwassenen laat zien hoe de jongvolwassenen van tegenwoordig denken en handelen. Of speelde dat voor jou geen enkele rol?
Mijn eerste doel was boeken schrijven die spannend zijn voor de doelgroep. Als docente Nederlands weet ik dat de pubers vooral in de huidige maatschappij lezen niet als ‘iets leuks’ zien, maar meestal als iets wat ze voor school moeten doen. Ik wilde vooral laten zien dat boeken leuk kunnen zijn en young adults schrijven die voor alle niveaus aantrekkelijk zijn. Inhoudelijk gezien zag ik om me heen de toenemende mate van negatieve gevolgen van sociale media en niet veilig omgaan met privégegevens, dus het raakte er wel een beetje in verweven dat het ook voor volwassenen een eyeopener kon zijn op wat voor manier dan ook. Niet als ‘wijze les’ naar kinderen of volwassenen, geen moralistisch toontje, maar vooral een redelijk exteme situatie neerzetten om te laten zien hoe dingen zomaar uit de hand kunnen lopen.
Heeft Disconnect ook zo’n rode draad, van hoe dingen uit de hand kunnen lopen?
Nee, Disconnect is meer gericht op diepgaande problemen van jongeren en waar ze allemaal mee rond kunnen lopen zonder dat zelfs de meest dichtbijstaande mensen of vrienden iets weten of kunnen vermoeden. Hoe goed ken je jezelf en/of elkaar? En daarnaast is een belangrijk onderwerp dat iedereen zijn breekpunt heeft. Als je maar op de juiste manier getriggerd wordt, kun je binnen no time de verbinding met jezelf of elkaar kwijtraken, vandaar ook de titel Disconnect.
Een beetje het principe dat je iemand nooit echt kent, ook al denk je van wel. Denk jij dat het mogelijk is om iemand door en door te kennen?
Moeilijke en goede vraag! Inderdaad dat principe. Ik denk dat je mensen die dicht bij je staan heel. heel goed kunt kennen, ik wil dat ook geloven, omdat ik hele fijne mensen om me heen heb. En iedereen heeft zijn of haar geheimen of bagage, dat is meestal heel normaal en gezond. Maar ik vind de waanzin een interessant thema; wat kan er gebeuren als je leven plots verandert of je getriggerd of ernstig gekwetst wordt? Heeft iedereen daadwerkelijk een breekpunt waarbij je jezelf mogelijk niet meer volledig in de hand hebt? De media bevestigen zo nu en dan dat vermoeden helaas… Hoe vaak grote moordzaken gelinkt zijn aan relationele kwesties. De psyche van de mens is en blijft ontzettend boeiend. In mijn boek heb ik die verbroken connectie met jezelf en elkaar uitvergroot en dat heeft geleid tot een best wel heftig jeugdboek, denk ik.
Ik geloof zeker dat je gelijk hebt. Zo las ik vanavond cijfers over hoeveel mensen een psychose hebben gehad in hun leven en deze getallen zijn schrikbarend hoog (1 op de 20). Nu gaat jouw boek echter over een breekpunt. Wat fascineert jou precies zo aan dit breekpunt in de mens, dat iemand uit totale ontreddering in staat blijkt tot thrillerachtige daden?
Geen idee, ik heb altijd al een enorme fascinatie voor de psyche van de mens gehad. Zo heb ik al sinds jongs af aan een gekke voorliefde voor horrors en thrillers, haha. Niet omdat ik ze allemaal zo goed vind, zeker niet, maar omdat er wel vaak een beeld geschetst wordt van ‘normale’ mensen die iets overkomt of doorslaan of wat dan ook. Heb ook altijd Stephen King fantastisch gevonden. Die sfeer die hij creëert die zweeft tussen het realistische en het bijna-ongelooflijke is fantastisch, soms erg absurdistisch, maar vrijwel altijd geloofwaardig. Een ander voorbeeld is bijvoorbeeld de film Scream – en nee, niet al die beroerde vervolgen – die film heb ik vier keer in de bioscoop gezien toen ik 16 was. Ik vond het zo geniaal bedacht. Niet één, maar twee daders met als belangrijkste motief dat ze doorgeslagen waren door het kijken van horrorfilms en daar allerlei verwijzingen naar deden. En steeds vaker las en lees je in de media ook meer van dat soort dingen. Schoolshootings die verband houden met gameverslavingen en zo.
En daarbij de toenemende druk waar jongeren van nu in opgroeien en ook de psychische en zelfs psychiatrische problemen die toe lijken te nemen.
Een aantal mensen twijfelen of de games en films van tegenwoordig daadwerkelijk de oorzaak zijn van toenemende geweldsdelicten als dit. Jij dus niet?
Jawel, daar ben ik zeker niet zeker van, maar het zou kunnen. De psyche van de mens zul je nooit ofte nimmer kunnen doorgronden, dus je weet niet wat de trigger is of kan zijn. Heel boeiend onderwerp en vraagt om veel discussie.
Is zeker waar. Even iets compleet anders: Wat is de mooiste reactie die je tot nu toe op je schrijfwerk hebt gehad?
Heel veel mooie reacties gehad.
Een van de eerste was dat het niet belerend overkwam, niet schoolmeesterachtig, ondanks dat er wel een waarschuwing duidelijk naar voren komt, maar dan op een goede manier. Ik hou niet zo van een moralistische toon en dat is soms moeilijk te vermijden in jeugdboeken, dus dat vond ik wel een compliment, vooral omdat het mijn eerste boek betrof. Ik kan alle mooie woorden niet eens herhalen, maar ik heb ervan genoten! Een van de mooiste dingen was ook een opmerking van een van mijn 4 vmbo-leerlingen. Hij had mijn toets gelezen voor een opdracht voor Nederlands (en zo’n schatje was hij niet! 🙂 en schreef bij zijn eigen mening: ‘Ik ben supertrots op mijn docente Juultje van den Nieuwenhof’. Superopmerking dus! En ik had hem niet eens iets beloofd als tegenprestatie, haha.
Wat leuk! Neem je tijdens het schrijven af en toe zaken mee die je tijdens het werken opvalt aan jongeren?
Ik neem nooit individuele persoonlijke verhalen mee, meer vanuit alle verhalen bepaalde details of bijvoorbeeld algemene dingen. Ik vind het belangrijk om hun persoonlijke dingen vertrouwelijk te behandelen. Je neemt uiteraard wel bepaalde typetjes of bepaalde problemen waar jongeren mee kampen mee, dan schets je het meest herkenbare beeld. Zo zit er in Disconnect bijvoorbeeld een stuk verwerkt over automutilatie; de afgelopen jaren is er een toenemende mate van zelfbeschadiging onder jongeren.
Vind jij het niet moeilijk om over deze best wel zware onderwerpen te schrijven? Of kan je het ook weer makkelijk van je af zetten?
Ik werk al een jaar of acht als vertrouwenspersoon naast het lesgeven. Ik heb de meest verschrikkelijke thuissituaties en problemen van jongeren voorbij horen komen, dus ik ben inmiddels wel heel wat gewend. Het laat je nooit koud, maar je moet er wel professioneel mee omgaan, anders heeft het kind ook niets aan je. Maar je mag wel laten merken dat je ook maar gewoon een mens bent en daar ook naar handelen. Maar ik heb vrij snel geleerd problemen nooit ‘mee te nemen’, veel overleg met collega’s en er ook altijd voor elkaar zijn helpt daarbij zeker. Intensief samenwerken.
Blijf jij, gezien je ervaring, jeugdthrillers schrijven of ben je nog meer van plan?
Jeugdthrillers gaan me nu goed af, voor mijn gevoel, omdat dat dagelijks mijn wereld is (jongeren dan, niet thrillers :-)), vroeger nooit bij nagedacht, maar het is zo logisch! De uitgeverij heeft mij vooral in beeld voor young adult thrillers, maar heb ook zeker nog wel ideeën liggen voor kinderboeken en heb ook een half uitgewerkte thriller voor volwassenen liggen, dus we zien wel waar het pad ons brengt en welke mogelijkheden ik vind bij mijn uitgeverij of ergens anders. Ik heb nog veel te geven op dit gebied en heb daar ook heel veel zin in!
