Kinderen helpen bij verlies – Manu Keirse
Een onmisbare gids voor ouders en zorgverleners die kinderen willen bijstaan in hun verdriet.
Veel ouders willen hun kind behoeden voor pijn en verdriet. Dat is een erg begrijpelijk reflex, maar helaas kun je niet vermijden dat kinderen en jongeren vroeg of laat met verlies worden geconfronteerd. De dood van een dierbare, een ernstige ziekte in de familie, een echtscheiding, een nieuwe school… Het zijn allemaal momenten waarop een kind afscheid moet nemen van het bekende.
Kinderen beleven het rouwproces en de hele ervaring rondom een verlies anders als volwassenen. Je kan hen hierin als ouder goed bijstaan, maar je kan ook veel verpesten voor je kinderen. Jonge kinderen die verkeerd worden geïnformeerd, kunnen voor de rest van hun leven een vertekend beeld en angsten over doodgaan bij dagelijkse dingen houden. Als je ze buitensluit van het verdriet en ze de (soms vreselijke) details via een andere weg alsnog horen, dan verliezen ze het vertrouwen in degene die hen ‘voorloog’ (oftewel degene die hen wil beschermen van het verdriet) en voelen ze zich verraden. Daarom is het uiterst belangrijk dat je de juiste aanpak hebt per leeftijdscategorie en soort van rouwen. In Kinderen helpen bij verlies staan alle soorten van rouw; van gepest worden op school tot seksueel misbruik, van verhuizing tot psychisch zieke ouders, van het sterven van een ouder tot het sterven van broertjes, zusjes en klasgenootjes en van verlies van vriendjes tot een echtscheiding.
Aan de hand van zijn praktijkervaring en persoonlijke rouw-ervaringen van kinderen en volwassenen leer je hoe groot de impact is van alle soorten van verlies. In de veel persoonlijke ervaringen valt op dat kinderen zich over het algemeen compleet vergeten en verlaten voelen, omdat iedereen zich om een van de ouders bekommert of de ouders zelf zo druk zijn met rouwen om de partner, broertje of zusje, dat het andere kind(eren) vergeten wordt. Ze voelen zich onzichtbaar en alleen op de wereld, terwijl ook bij hen het verlies een krater in hun bestaan heeft achtergelaten. Persoonlijk vind ik deze persoonlijke ervaringen eruit springen in dit boek. Het is een schreeuw om hulp van kinderen die niet goed hebben kunnen rouwen. Het zegt in feite: ‘Ik ben bang, ik ben er ook nog en ik ga ook kapot van verdriet.’ Dit is echt een eye opener voor velen die zelf helemaal opgaan in hun eigen verdriet.
Tevens bespreekt Keirse het belang en de noodzaak van structuur bij kinderen na het overlijden van een ouder, broertje of zusje. De principes van eerlijkheid, voorspelbaarheid en betrouwbaarheid zijn vernietigd en de wereld is geen veilige plek meer. Ze hebben behoefte aan warmte en geborgenheid.
Kinderen helpen bij verlies is geen licht leesvoer. Het is hartverscheurend om te lezen hoe zwaar kinderen het hebben. Vooral omdat het onvermijdelijk is dat hun wereld in elkaar stort bij verlies. Wat dit boek ook zeer geschikt maakt voor school is dat er een heel hoofdstuk in staat waarbij beschreven wordt op welke manieren de school rouwende kinderen kan bijstaan en hoe je van school een plek van veiligheid kan maken in tijden waarop het thuis te zwaar is.
Naast verlies door ziekte, ongeluk of andere vormen heeft Keirse maar liefst 26 pagina’s aan zelfdoding besteed, wat een andere aanpak vergt gezien het feit dat het een hele andere vorm van rouw is. Tevens staat dit hoofdstuk vol met signalen waaraan je zelfdoding kan herkennen, psychologische eerste hulp bij jongere in een crisissituatie en wat je juist niet (en wel) moet zeggen als iemand een poging doet om zichzelf van het leven te beroven.
De lijst met besproken onderwerpen is oneindig, zelfs veertien verschillen tussen echtscheiding en verlies bij overlijden komen aan bod. Het idee om een herinneringsdoos te maken voor je kind(eren) voor later, zodat – mocht er wat gebeuren – je kind iets heeft om zich aan vast te houden en hem bij te staan op moeilijke momenten.
Via verhalen kun je kinderen vertellen wat dood en sterven betekenen en wat verdriet met een mens kan doen. Keirse sluit af met een hoofdstuk met twee verhalen voor kinderen die. Deze kunnen je als ouder of hulpverlener helpen bij het hulp aanbieden aan een kind.
De vormgeving is duidelijk en overzichtelijk. Het boek staat van voor tot achteren bomvol kleine lettertjes en oogt als een dik studieboek, wat het in feite ook is. Ervaringen staan cursief gedrukt in een andere kleur en achterin elk hoofdstuk staan de belangrijkste aandachtspunten overzichtelijk voor je opgesomd in aparte kopjes. Elk hoofdstuk is makkelijk op te zoeken en daarom is dit boek telkens bij verschillende vormen van rouw erbij te pakken. Ik heb ondertussen dit boek helemaal vol staan met gearceerde zinnen en ezelsoren, omdat er zoveel belangrijke informatie gebundeld is. Het is een leerzame en waardevolle gids.
Over de auteur:
Rouwexpert Manu Keirse maakte met zijn basisboek Kinderen helpen bij verlies – waarbij intussen meer dan 25.000 exemplaren hun weg vonden naar de lezer – verdriet en rouw bij kinderen bespreekbaar. In deze volledig nieuwe editie laat hij zien hoe je als ouder attent kunt zijn voor de pijn van je kind en waarom een open communicatie zo belangrijk is.
Uitgeverij: Lannoo
ISBN: 9789401465410
Pagina’s: 251
Prijs: €19,99
